Zelf je houten pijlen maken: Difference between revisions

From Pijl en Boog
Jump to navigationJump to search
 
(2 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 188: Line 188:
Gebruik hiervoor een juiste lijm.
Gebruik hiervoor een juiste lijm.
Smeer de lijm op de aangescherpte schacht of breng de lijm aan in de nok, plaats dan de nok evenwijdig met de nerven (orientatie is belangrijk voor houten schachten, ook voor de veilidheid!) en duw deze goed aan. Laat deze rusten tot de lijm droog is.
Smeer de lijm op de aangescherpte schacht of breng de lijm aan in de nok, plaats dan de nok evenwijdig met de nerven (orientatie is belangrijk voor houten schachten, ook voor de veilidheid!) en duw deze goed aan. Laat deze rusten tot de lijm droog is.
Nadien test je of je de nok eraf kunt krijgen met je handen. Zowel draaiend als trekkend. Deze mag er niet afkomen of verdraaien, als deze dit wel doet heb de kans dat deze verbinding verbreekt tijdens het lossen van de pijl, waardoor je gewond kunt geraken.
De nok dient goed vast te zitten en in een perfecte alignering met de schacht. Wanneer je de schacht spint, mag de nok tijdens het ronddraaien niet wiebelen. Die moet perfect gecentreerd zijn.
Een tip ivm het verlijmen van de nok, mijn voorkeur gaat er naar om de lijm diep in de nok aan te brengen en met de spitse lijmtube tot helemaal onderaan in de nok te gaan, zodat er geen luchtbel aanwezig is. Controleer dit voor je de nok op de schacht plaatst. Druk dan de nok aan een er dient een beetje lijm langs de randen van de nok uit te komen, zodat je zeker bent dat de nok langs alle kanten goed verlijmd is met de schacht. Verifieer na 24 uur of de nokken goed vast zitten.


[[File:Lijm aanbrengen.JPG|500px|center]]
[[File:Lijm aanbrengen.JPG|500px|center]]
Line 194: Line 195:
===== De orientatie van de nok =====
===== De orientatie van de nok =====
De schacht is zo gekozen dat de nerven van het hout parallel lopen met de pijl. Dit is echter niet altijd perfect. Bij eerste-keus hout zal je zien dat de nerven niet (of bijna niet) "uitvederen". Als je kan koop je best zo'n eerste keus hout. Pijlen waar je de nerven sterk ziet uitvederen (zoals op de foto hieronder) gaan sneller kapot. Je hebt aan je pijl eigenlijk 4 kanten: twee kanten waar je de lange nerven kan zien parallel aan je pijl, een twee kanten waar je de tekening van de doorgesneden nerven kan zien. Zie afbeelding.
De schacht is zo gekozen dat de nerven van het hout parallel lopen met de pijl. Dit is echter niet altijd perfect. Bij eerste-keus hout zal je zien dat de nerven niet (of bijna niet) "uitvederen". Als je kan koop je best zo'n eerste keus hout. Pijlen waar je de nerven sterk ziet uitvederen (zoals op de foto hieronder) gaan sneller kapot. Je hebt aan je pijl eigenlijk 4 kanten: twee kanten waar je de lange nerven kan zien parallel aan je pijl, een twee kanten waar je de tekening van de doorgesneden nerven kan zien. Zie afbeelding.
[[File:Arrow wood orientation grains half.png|1000px|center]]
[[File:Arrow wood orientation grains half.png|1000px|center|thumb|Voorbeeld van een schacht van slechte kwaliteit waar de groeiringen telkens doorbroken zijn.]]


Op de foto hierboven is de kant zichtbaar waar de nerven/groeiringen doorgesneden zijn. Deze wijzen (op de foto) naar rechts. De nerven vormen eigenlijk een patroon van driehoeken die naar rechts wijzen. Aan de andere kant van deze pijl zal je een gelijkaardig patroon vinden, maar daar wijzen de punten van de doorgesneden nerven naar links.
Op de foto hierboven is de kant zichtbaar waar de nerven/groeiringen doorgesneden zijn. Deze wijzen (op de foto) naar rechts. De nerven vormen eigenlijk een patroon van driehoeken die naar rechts wijzen. Aan de andere kant van deze pijl zal je een gelijkaardig patroon vinden, maar daar wijzen de punten van de doorgesneden nerven naar links.
Line 215: Line 216:
De ouderwetse manier is de schacht vooraan tegen de nerf in te splitsen. De voorkant wat bijschuren zodat je een kegelvorm krijgt. Dan de Vuurstenen pijlpunt erin steken. Nu als lijm neem je hars die je van de bomen hebt gehaald. Stook deze heet totdat deze mooi is gesmolten. Doordat deze hars redelijk hard word bij afkoeling kun je deze best mengen met koolstof van je kampvuur. Nu kun je deze mengeling over je pijlpunt uitsmeren. Hierna kun je stengels zoeken van brandnetels, deze zijn redelijk lang en toch nog redelijk sterk. Deze kun je als touw gebruiken voor bescherming van je hars. Bind deze dus rond de harsverbinding.
De ouderwetse manier is de schacht vooraan tegen de nerf in te splitsen. De voorkant wat bijschuren zodat je een kegelvorm krijgt. Dan de Vuurstenen pijlpunt erin steken. Nu als lijm neem je hars die je van de bomen hebt gehaald. Stook deze heet totdat deze mooi is gesmolten. Doordat deze hars redelijk hard word bij afkoeling kun je deze best mengen met koolstof van je kampvuur. Nu kun je deze mengeling over je pijlpunt uitsmeren. Hierna kun je stengels zoeken van brandnetels, deze zijn redelijk lang en toch nog redelijk sterk. Deze kun je als touw gebruiken voor bescherming van je hars. Bind deze dus rond de harsverbinding.


De nieuwere manieren zijn Hars vanuit de winkel en 2 componenten lijm. Naargelang de ervaring met deze twee ( of nog een andere ) ga je zelf uitmaken welke je de beste vind.
De nieuwere manieren zijn Hars vanuit de winkel en 2 componenten lijm. Naargelang de ervaring met deze twee ( of nog een andere ) ga je zelf uitmaken welke je de beste vindt.


Voor hars:
Voor hars:

Latest revision as of 06:47, 20 June 2024

Pijlen

Belangrijke beschouwingen vooraf: neem enkel eerste keus houten schachten waar de groeilijnen volledig parallel lopen van de non tot aan de punt. De cellulosevezels lopen zo door van de nok tot in de punt. Dit bepaalt de sterkte, de levensduur en de veiligheid tijdens het gebruik. Aan de zijkant van de schacht mogen de groeiringen af en toe zichtbaar zijn maar niet dat telkens een andere groeiring doorsneden wordt. Wanneer een pijl breekt gaat dit gemakkelijker in het verlengde van de cellulosevezels, dus wanneer die niet parallel aan de schacht lopen, wordt het gemakkelijker om de pijl doormidden te breken. Let hier goed op bij de aanschaf van houten schachten of pijlen. Vraag echt "eerste keus" schachten. Je betaalt misschien iets meer maar op termijn is dit goedkoper omdat je houten pijlen jaren mee zullen gaan.

Zelf houten pijlen maken

Waarom houten pijlen

De keuze voor houten pijlen is zowel uit voorliefde voor het mooie hout en het authentieke character als uit eerder practische overwegingen. Er zijn verschillende technieken die je kan gebruiken om zelf pijlen te maken, we geven hieronder alvast enkele beproefde methodes.

Belangrijke voorbeschouwing

Wanneer je een set pijlen maakt, is het belangrijk dat het gewicht van je pijlen zo dicht mogelijk bij elkaar aansluit. Dit is belangrijker dan spine en FOC%. Het gewicht bepaalt de vorm van het traject dat je pijl aflegt (ballistiek). De parameters die dit traject bepalen (gegeven een zelfde kracht en vorm van pijl) zijn de initiële snelheid, de hoek waarin de pijl afgeschoten wordt en het gewicht van de pijl. Dit gewicht speelt een heel belangrijke rol. In de literatuur wordt aangegeven dat het verschil in gewicht tussen je pijlen (dus de range) niet meer mag zijn dan 10 grain, oftewel 0.64 gram. Je kan dus best tijdens het maken van de pijlen zeer zorgvuldig het gewicht van de schachten bijhouden. Het is nuttig om voor het lijmen eerst het totale gewicht van de schacht, nok en punt te wegen en indien nodig bv extra gewicht in de punt toe te voegen om zo het gewicht van de pijlen dichter bij elkaar te brengen. Dit zal de FOC en spinewaarde lichtjes veranderen, maar dit zal er wel voor zorgen dat je pijlen beter groeperen. De spine van de pijl, die ook zeker juist moet zijn, laat een grotere range toe.

Algemene procedure

  • Schachten wegen en spinen
    "Door in de opeenvolgende stappen steeds aanpassingen te doen aan het gewicht (loodjes (tussen stap 2 en stap 3, vernislagen) reduceer je de variatie in het gewicht van je pijlen sterk. Op de boxplot is dit te zien doordat de grootte van de rechthoeken steeds kleiner wordt en de gewichten dus dichter bijeen gaan liggen. Stap 1->2: op lengte zagen; 2->3:loodjes + punten, 3->4:nokken, 4->5->6->7-8:vernissen; stap 8->9: veren er op kleven met een kleine toename van de variate omwille van kleine verschillen in de hoeveelheid lijm die op de punten van de veren aangebracht is.."
    • Nummer je schachten. Breng met een zacht potlood (BB) in het midden een nummer aan zonder het hout te krassen. Dit kan je later uitgommen.
    • Selecteer die schachten die qua gewicht en spine erg dicht bij elkaar liggen. Indien je verkoper je niet toelaat om in de winkel de schachten te wegen en spinen kan je best een paar extra kopen. Indien je 12 pijlen wil bekomen koop je best een 16-tal schachten. Er zitten er regelmatig bij die qua gewicht veel te ver buiten de range liggen. Indien de range 2-3 gram is kan je dit nog compenseren met extra gewicht in de punt of extra vernislagen.
  • Rechten van schachten (zie verder)
  • Op lengte zagen
    • Weeg nu de schachten samen met de punt. Eventueel voeg je in de punt een extra gewicht toe. bv een loodje van het vissen of van een luchtkarabijn. Lijm dit vast in de punt. Indien je teveel lood moet toevoegen om goed in de punt te passen kan je de punt met het lood er in verhitten met een soldeerbrander om zo het lood te smelten in een goed verluchtte ruimte. Nadat de punt is afgekoeld dien je wel de binnenkant van de punt grondig te reinigen zodat de lijm er nadien terug goed op kan hechten.
  • Nokken en punten vastlijmen en de pijlen terug wegen. Schijf het gewicht nauwkeurig op. (gebruik van OpenOffice Calc of Excel).
  • Breng de nummering aan op de punten en gom de nummer in potlood uit.
  • Eerste vernis laag, laten drogen en de pijlen wegen. Schijf het gewicht nauwkeurig op en bereken het verschil. Op die manier weet je hoeveel gewicht er extra bij komt bij elke laag.
  • Selecteer een set (of meerdere) die qua gewicht dicht bij elkaar aansluiten. Indien je ze niet allemaal kan groeperen kan je bv 2 of 3 sets maken. Een gemakkelijke visuele manier is om de gewichten van de pijlen te sorteren van klein naar groot. Op die manier zie je gemakkelijk welke pijlen dicht bij elkaar groeperen.
  • Breng voldoende (dunne!!) lagen aan zodat het gewicht van de pijlen binnen een set minder dan 0.64 gram verschilt. (verschil tussen zwaarste en lichtste pijl). Laat telkens de pijlen voldoende drogen (24 uur voor Jachtvernis) voor dat je een nieuwe laag aanbrengt.
  • Elke pijl geeft je minstens twee lagen, schuur tussen elke laag de pijl op met fijne staalwol (bv. Piwel 000)
  • Veren aanbrengen.
  • Klaar.
"Door eerst de schachten te rangschikken van licht naar zwaar kan je gemakkelijk een aantal subsets uit de reeks van pijlen selecteren dewelke je zonder te veel aanpassingen op hetzelfde gewicht kan brengen. Hiervoor is het gemakkelijke om de punt pas als laatste stap vast te zetten zodat je nog met lood het gewicht in de punt kan compenseren. De onderste reeks op de figuur zijn de pijlen zonder punt, gesorteerd op gewicht, de bovenste reeks geeft het uiteindelijk gewicht aan van de pijlen met punt en met eventueel extra lood. De kleuren geven de groepen aan waarin de pijlen zijn onderverdeeld."
"Door op een plot het gewicht uit te zetten tegenover de spine waarde van de pijl kan je hierin nog een fijnere selectie uit je pijlen maken."
"Deze boxplot laat duidelijk het verschil zien tussen de variatie in gewicht van de pijlen voor (Schachten) en na (Final) gewichtscorrectie, dit voor de 3 sets van pijlen."

Methode

Keuze van het hout

De spine
  • De 'spine' is een maat voor de sterkte (weerstand tegen buigen) van de schacht van de pijl. Dit wordt uitgedrukt in de afstand (in inch) die een pijl doorbuigt wanneer er een gewicht van 2 pond (0.90718474 Kg) aan gehangen wordt en wanneer de steunpunten op de pijl 26 inch (66.04 cm) van elkaar verwijderd zijn.
  • Selectietabel voor de keuze van Cederhout.
Booggewicht/pijllengte 24" 25" 26" 27" 28" 29" 30" 31" 32"
25-30 <30 <30 <30 <30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55
30-35 <30 <30 <30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60
35-40 <30 <30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65
40-45 <30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70
45-50 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75
50-55 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80
55-60 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80 80-85
60-65 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80 80-85 85-90
65-70 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80 80-85 85-90 90-95


  • Kracht van de boog bij een gegeven treklengte t.o.v. treklengte. Spine waarde uitgedrukt in "spine weight".


Kracht 25" 26" 27" 28" 29" 30" 31"
30 lb 25 30 35 40 45
35 lb 25 30 35 40 45 50
40 lb 25 30 35 40 45 50 55
45 lb 30 35 40 45 50 55 60
50 lb 35 40 45 50 55 60 65
55 lb 40 45 50 55 60 65 70
60 lb 45 50 55 60 65 70 75
65 lb 50 55 60 65 70 75 80
70 lb 55 60 65 70 75 80 85
80 lb 60 65 70 75 80 85 90


  • Dezelfde tabel maar dan in een grafiek:
Relatie tussen pijllengte, trekkracht en de daarbij passende spine van de schacht. Zoek het symbool voor de trekkracht van je boog in de kolom rechts, kies de gewenstte pijllengte en lees dan de spine waarde af.
  • Dit is eigenlijk een 3D relatie:lengte-trakkkracht-spine.
    Relatie tussen pijllengte, trekkracht en de daarbij passende spine van de schacht.
  • Als standaard is de 'spine weight' van de pijl, het aantal pond dat je boog trekt op 28". Doe daar per inch dat je extra trekt 5 lb bij de spine waarde bij. Voor een snelle jachtboog kan je best ook nog eens extra 5 Lb bij rekenen.
  • Dus voor iemand die met een 30 lb jachtboog schiet en een treklengte van 30" heeft wordt de spine-weight van de pijl: 30+2*5+5=45. Voor een meer gedetailleerde bespreking zie het artikel over De spine waarde.
De houtsoort
Ceder

Ceder (Port Orford Cedar: Rose City Archery) is erg geschikt om schachten van pijlen van te maken. De nerven lopen zeer recht en regelmatig door de hout waardoor het gemakkelijker is om mooie schachten te zagen die netjes de nerven volgen.

Berk

Saxton Pope (Hunting with the bow and arrow.) zweert bij schachten gemaakt van berkenhout, waarschijnlijk omdat toen cederhout in de kwaliteit die we vandaag kennen nog niet beschikbaar was.

De dikte van de schacht
  • Zowel 5/16", 11/32" als 23/64" zijn veel gebruikt diameters.
Engels Metrisch (cm) Metrisch (mm) spine
5/16" 0.79375 cm 7.9375 mm 30-45
11/32" 0.87313 cm 8.7313 mm 40-70
23/64" 0.91281 cm 9.1281 mm 50-75
  • De dikte van de schacht zal ook de spine waarde van de pijl mee beïnvloeden.
selectie van schachten

Niet elke schacht is even goed. Daarom is het nuttig om bij de aankoop de schachten zorgvuldig te selecteren.

  • Rollen van schachten
    • Dit is voornamelijk om te kijken of de schacht mooi recht is. Standaard komen de schachten in een lengte van 32".. Indien je pijlen korter zijn kan je een uiteinde dat niet perfect recht is afzagen.
    • Indien je de volle 32" nodig hebt, zal je al snel een uurtje bezig zijn om een perfect rechte schacht te vinden. Mijn ervaring is dat je er ongeveer 20 op 400 schachten echt recht zijn. Dus slechts 5%.
    • Wanneer je de schachten rolt over een glazen plaat zal je al snel leren dat je alleen al aan het geluid kan horen of ze recht zijn of niet. Dit maakt dat het selectieproces erg snel kan verlopen.
  • Spine-en van schachten
    • Indien mogelijk vraag je in de winkel om de schachten te mogen spinen. Hoe dichter de spine waarde van de schachten bij elkaar ligt, hoe reproduceerbaarder je schot is.
  • Wegen van schachten
    • Niet elke 32" schacht weegt even veel. Er zit daar gemakkelijk een aantal gram verschil op. Kies daarom schachten die even zwaar zijn.
  • Visuele inspectie van schachten
    • Belangrijk is natuurlijk ook de visuele inspectie...
    • Kies schachten waar de nerven zo veel mogelijk parallel lopen..ttz... met grote ruimte tussen de "driehoeken" waar de nerver van het hout naar buiten komen. Wanneer er een snelle opeenvolging is van zo'n driehoeken, dan is het erg waarschijnlijk dat zo'n pijl snel zal breken omdat de nerven niet parallel met de pijl lopen.
    • sommige boomstammen zijn geinfecteerd door een schimmel. Je kan dit zien door een grijze verkleuring als lijnen/draden doorheen het hout. Alhoewel sommige meubelmakers die mooi vinden in het hout (dit effect wordt "slaap" genoemd; In het Engels: spalted wood), is het voor een pijl niet aan te raden. Je laat deze pijlen beter in de winkel. Ook, wanneer je zo'n pijl zou opschuren of doorzagen is het stof dat daarbij vrij komt giftig, is sterk irriterend voor neusslijmvlies en ogen en kan ernstige langdurige ademhalingsproblemen veroorzaken. Dit zijn meestal onregelmatige lijnen die min of meer de nerven van het hout volgen.
rechten van de schachten
  • Door de schachten te rollen over een perfect vlakke tafel of over een vlak stuk glas of spiegel kan je zien waar de schacht eventueel gebogen is. Markeer het centrum van de bocht in de schacht. Je kan die erg gemakkelijk rechten door die boven een pot kokend water te houden terwijl je de schacht rond draait rond zijn as.. Leg het deksel een beetje scheef op de pot zodat je de stoom enkel langs een smalle strook laat ontsnappen. Daarin draai je de pijl rond. Wanneer de pijl goed warm aanvoelt (maar je kan de temperatuur er van nog gemakkelijk verdragen met je vingers) oefen je druk uit in de tegenovergestelde richting.. Je hoeft helemaal niet veel kracht te zetten. Het gaat erg gemakkelijk.
  • Een alternatieve manier is om de schacht helemaal nat te maken en die een nacht in een rechte metalen buis die perfect aansluit aan de schacht te bewaren... Ik heb dit nog niet geprobeerd.

Op lengte zagen

Hier moet je rekening houden met je minimun pijllengte die je nodig hebt voor je maximale treklengte.

Zwaartepunt / FOC% van de pijl inschatten

  • Zie voor een gedetailleerde beschrijving bij: F.O.C.% van een pijl
  • Hoe vind je dit zwaartepunt:
    • Je kan dit meten wanneer de pijl klaar is, je baseren op de samenstelling van een eerdere pijl, of vooral bv 1 schacht klaar maken om de FOC% in te schatten.
    • Zorg er eerst voor dat de nok, veren, omwikkeling rond de veren, vernis,... al op de pijl is aangebracht.
    • Doe dan de pijlpunt op de pijl, maar lijm deze NIET vast.
    • Meet de totale pijllengte.
    • Zoek dan het zwaartepunt en meet dan de afstand van de nokeinde tot zwaartepunt.
  • formule: 100 x (zwaartepunt - midden )/ totale lengte . (zie verder bij "FOC waarde van een pijl FOC waarde van een pijl" )
    • vb: De pijllengte is 81 cm en je zwaartepunt ligt op 46 cm.
      • 10% van 81 is 8,1
      • 7% van 81 is 5,67
      • Het midden van je pijl is 81 / 2 = 40,5 cm
      • Doe nu het zwaartepunt min het midden: 46 - 40,5 = 5,5cm
      • Om nu het aantal % te berekenen moet je dit laatste getal delen door de totale lengte:
        • 5,5 / 81 * 100 = 6,79 %
      • Dit zwaartepunt is onder de 7 % en dus is de punt te licht.

Nu kun je 2 kanten uit. Of je neemt een zwaardere punt, of je kort je pijl verder in. Dit doe je tot je tussen de 7 à 10 % komt te liggen.
Handig is wanneer je deze op 7,... % kunt brengen. Wanneer je nu de punt breekt, of je nok kapot schiet en je vervangt deze mits een kleine afkorting van je pijl komt je zwaartepunt anders te liggen. Nu je deze op 7,.. % hebt liggen en je verkort te pijl komt je % hoger te liggen. Had je de pijl al op 10% ingesteld dan bekom je waarschijnlijk een waarde te hoog voor een goed evenwicht te bekomen. ( Hoe korter de pijl, hoe hoger de % komt )

  • Waarom ligt nu juist dit zwaartepunt voorraan tussen die twee waarden?
    • Ligt hij te zwaar tegen de punt vb 20% dan zal de pijl snel geneigd zijn om hoogte te verliezen. In het begin zal deze dan goed vliegen, maar na een 20 tal meters zal deze ineens snel veel hoogte verliezen.

Ligt hij te veel naar de nok toe dan is je achterkant niet los genoeg om alle fouten te corrigeren. Dit gebeurt door de veren. Wanneer je pijl vb achteroverslaagt zal er meer druk ontstaan onderaan de achterkant dan bovenaan. Hierdoor zal de pijl de achterkant terug naar boven hellen.

Punt comprimeren

De punten worden gecomprimeerd door middel van een compressie tool. Controleer vooraf de gewenste dikte van de schacht en pas dit indien nodig aan. Op de afbeelding hieronder staat de compressie tool ingesteld op 11/32".

Nok aanscherpen

  • De kant van de nok wordt door middel van een speciale puntenslijper aangescherp. Deze puntensluiper stopt op de gewenste diepte.

Orientatie van nerven in het hout bepalen

Nok vastlijmen

Gebruik hiervoor een juiste lijm. Smeer de lijm op de aangescherpte schacht of breng de lijm aan in de nok, plaats dan de nok evenwijdig met de nerven (orientatie is belangrijk voor houten schachten, ook voor de veilidheid!) en duw deze goed aan. Laat deze rusten tot de lijm droog is. De nok dient goed vast te zitten en in een perfecte alignering met de schacht. Wanneer je de schacht spint, mag de nok tijdens het ronddraaien niet wiebelen. Die moet perfect gecentreerd zijn. Een tip ivm het verlijmen van de nok, mijn voorkeur gaat er naar om de lijm diep in de nok aan te brengen en met de spitse lijmtube tot helemaal onderaan in de nok te gaan, zodat er geen luchtbel aanwezig is. Controleer dit voor je de nok op de schacht plaatst. Druk dan de nok aan een er dient een beetje lijm langs de randen van de nok uit te komen, zodat je zeker bent dat de nok langs alle kanten goed verlijmd is met de schacht. Verifieer na 24 uur of de nokken goed vast zitten.

De orientatie van de nok

De schacht is zo gekozen dat de nerven van het hout parallel lopen met de pijl. Dit is echter niet altijd perfect. Bij eerste-keus hout zal je zien dat de nerven niet (of bijna niet) "uitvederen". Als je kan koop je best zo'n eerste keus hout. Pijlen waar je de nerven sterk ziet uitvederen (zoals op de foto hieronder) gaan sneller kapot. Je hebt aan je pijl eigenlijk 4 kanten: twee kanten waar je de lange nerven kan zien parallel aan je pijl, een twee kanten waar je de tekening van de doorgesneden nerven kan zien. Zie afbeelding.

Voorbeeld van een schacht van slechte kwaliteit waar de groeiringen telkens doorbroken zijn.

Op de foto hierboven is de kant zichtbaar waar de nerven/groeiringen doorgesneden zijn. Deze wijzen (op de foto) naar rechts. De nerven vormen eigenlijk een patroon van driehoeken die naar rechts wijzen. Aan de andere kant van deze pijl zal je een gelijkaardig patroon vinden, maar daar wijzen de punten van de doorgesneden nerven naar links.

Waarom is die orientatie nu zo belangrijk? Wel, pijlen breken soms in je boog wanneer je ze af schiet. Wanneer zo'n pijl breekt zullen de breuklijnen zich meestal langs de nerven bevinden. M.a.w. wanneer ik deze pijl op de foto hierboven zou doorbreken zullen de driehoeken van de nerven van het hout los spingen en scherpe uitsteeksels vormen.

We willen eigenlijk dat wanneer de pijl zou breken, dat deze uitsteeksels naar boven en naar onder wijzen wanneer de pijl in de boog is. Zeker niet naar links of rechts want dan gaan ze in je arm. Dit kan je bekomen door de inkeping van de nok dwars op de streping van de nerven aan de achterkant van de pijl te plaatsen. Dus de inkeping loopt van de ene kant met 'driehoeken' naar de andere kant met 'driehoeken. De inkeping dwars op de nerven is ook de manier dat de nok gemaakt dient te worden wanneer je enkel een inkeping zou maken.

De rode lijn geeft de orientatie aan van de inkeping in de nok.

Blijft nog enkel de mogelijkheid dat het hout zich in je hand boort. Dit kan je beperken door er voor te zorgen dat de punten van de nerven aan de bovenzijn van de pijl naar voor wijzen wanneer deze op de boog zit. Omdat het patroon aan de onderkant van de pijl net andersom is, wijzen daar deze punten naar achteren (=naar de nok). Wanneer de pijl dan breekt zullen scherpe punten onderaan de pijl nog steeds naar achteren wijzen en dus met minimale schade langs je hand gaan. Aan de bovenzijde van de pijl zullen deze nerven driehoeken vormen die naar de punt wijzen, echter, omdat dit aan de bovenzijde van de pijl is, komen die (met wat geluk) niet in je hand terecht.

Linkse schutters: bij linkse schutters wordt de pijl 180 gedraaid rond zijn lengte-as t.o.v. een rechtse schutter... m.a.w. voor linkse schutters moeten de pijlen anders gemaakt worden dan voor rechtse schutters. De regel blijft wel: wanneer de pijl op de boog ligt, moeten de driehoeken van de nerven naar voor wijzen.

Punt vastlijmen

Er zijn verschillende lijmen en manieren voor een pijlpunt op de pijlschacht te krijgen. De ouderwetse manier is de schacht vooraan tegen de nerf in te splitsen. De voorkant wat bijschuren zodat je een kegelvorm krijgt. Dan de Vuurstenen pijlpunt erin steken. Nu als lijm neem je hars die je van de bomen hebt gehaald. Stook deze heet totdat deze mooi is gesmolten. Doordat deze hars redelijk hard word bij afkoeling kun je deze best mengen met koolstof van je kampvuur. Nu kun je deze mengeling over je pijlpunt uitsmeren. Hierna kun je stengels zoeken van brandnetels, deze zijn redelijk lang en toch nog redelijk sterk. Deze kun je als touw gebruiken voor bescherming van je hars. Bind deze dus rond de harsverbinding.

De nieuwere manieren zijn Hars vanuit de winkel en 2 componenten lijm. Naargelang de ervaring met deze twee ( of nog een andere ) ga je zelf uitmaken welke je de beste vindt.

Voor hars: Gelieve ook handschoenen en veiligheidsbril aan te doen (hars durft spatten !!!) Neem een pijlpunt met een tang vast. Verwarm deze pijlpunt met een bunzenbranden totdat deze wat rood begint te gloeien. Smelt nu wat hars in de pijlpunt totdat deze tot iets minder als de helft is gevuld. Verwarm de pijlpunt nog is even voor zeker te zijn dat je hars vloeibaar is. Houd de punt tegen de tafel (of liever een stuk hout / karton ). Steek nu de pijlschacht in de punt. Neem een natte vod en koel de pijlpunt (maar blijf wel met je schacht duwen in de punt), je zal hier een sissend geluidje hebben. Wanneer dit gedaan is, en de punt voldoende gekoelt, kun je er al mee schieten.

ps: Voor je de eerste keer met de punt gaat schieten kun je best testen of je deze er met de hand kunt afkrijgen, zowel hard trekken als proberen te draaien. Als je de punt er niet afkrijgt dan heb je een goede verbinding. Zoniet kun je de punt verliezen in het doel.

  • Vooreerst wordt de schacht gedeeltelijk gecomprimeerd door een comprimeer apparaat. Dit stel je in de op gewenste dikte en met de hulp van een boormachine comprimeer je de top van de schacht. Nadien kan de punt er op (zie boven).

Vernissen van pijlen

Om het hout van de pijlen tegen vocht te beschermen is het wenselijk om een dunne vernislaag aan te brengen.

  • Matriaal
    • Jachtvernis
    • Sponsje (dit 'leen' je best uit de keuken... zo'n rechthoekig sponje met een zachte en een harde kant (meestal groen) is ideaal.

Dop een hoekje van de zachte kant van het sponsje in de vernis en strijk met lange bewegingen de vernis op de pijl. Ideaal ga je in een beweging van boven tot onder waarbij je tussen de bewegingen de pijl telkens een stukje draait. Breng niet teveel aan. Een dunne onderlaag droogt beter en geeft ook een beter resultaat. Laat de pijl volgens instructies van de vernis drogen.

  • Je kan je pijlen best hangend laten drogen (zie foto), op die manier blijven de schachten mooi recht. Een erg gemakkelijke manier is om de nokken vast te clicken aan een metalen draad kleerhanger. Die zijn overal gemakkelijk te vinden, goedkoop en zeer sterk. Het voordeel is dat de zwaardere punt de pijl altijd perfect loodrecht naar beneden laat hangen zodat de pijl niet scheef trekt tijdens het drogen.



  • Nadat de eerste laag droog is, zal je voelen dat die lichtjes ruw aanvoelt. Door met de ruwe achterkant van het sponsje of met fijne staalwol de pijl in lange zachte bewegingen op te schuren zal je voelen dat die oneffenheden snel weg gaan. De eerste laag zachtjes opschuren tot de pijl glad aanvoelt. Dit is belangrijk wil je een mooi resultaat bekomen. Het beste resultaat bekom je door tussen de lagen de vernis op te schuren met fijne staalwol (bv. Piwel Nr. 000).
  • Verwijder het stof van de pijl en breng een tweede laag aan. Ook hier, in lange bewegingen van boven tot onder in een dunne laag. Laat de eerste laag voldoende lang drogen. Volg hiervoor de instructies van de fabrikant. Voor een jachtvernis is dit minstens 24 uur per laag.
  • Opnieuw hangend laten drogen
  • Na 24 uur (of volgens instructies van de fabricant) is de pijl klaar om met veren getooid te worden.

Je pijlen beschermen met was.

  • Als alternatief kan je het hout van je pijl ook beschermen met was. Gewoon een aantal keren met een kaars over wrijven (of beter: de pijl over een grote kaars wrijven) todat alle plaatsjes goed bedenkt zijn en nadien opwrijven met een wollen doek. Dit beschermt ook heel goed tegen vocht en voegt minder gewicht toe dan vernissen. Je moet het wel regelmatig herhalen en de waslaag goed onderhouden.

Veren plakken

Keuze van veren
  • Lengte en vorm

Grote veren zorgen voor snelle stabilisatie van de pijl, kleine veren zijn dan weer beter voor grotere afstanden te overbruggen. Er is natuurlijk wel een minimum veergrootte die je nodig hebt voor je pijl, dit doe je naargelang testvluchten waar je ziet of de pijl een mooie vlucht maakt.

Veren kleven gebruik makend van een verenplakker
  • Een gemakkelijke en vooral snelle manier om veren vast te kleven is door gebruik te maken van dubbelzijdige tape. Je brengt je veer in de verenhouder en kleeft er netjes over de hele lengte van de veer de dubbelzijdige tape op. Nadien verwijder je de beschermlaag (=rood) en je kan de verenhouden op je pijlenplakker plaatsen.
  • De eerste veer zit vast.
  • Wanneer alle veren aangebracht zijn, is de pijl klaar.

Onderhoud

Er is op zich weinig tot geen onderhoud nodig voor de pijlen. Je hoeft alleen na elk schot is kijken of er geen al te grote schade is aan je pijlen.
Je zal merken dat elke keer je tegen je pijl schiet er een houtstukje afkomt, zolang deze stukjes niet te groot zijn kan dit allemaal geen kwaad. Bij een barst daarentegen kun je deze beter indien mogelijk afkorten zodat de barst niet meer op de pijl is. Barsten kunnen zich voortzetten tijdens het schieten wat kan resulteren in het kapotspringen van de pijl tijdens het lossen.
Je kan voor de zekerheid de pijl een paar keer buigen en horen of je niets hoort kraken, zoniet is alles nog in orde.
Indien je je pijlen vernist kun je af en toe is een nieuwe vernislaag leggen.

Waarschuwing bij het gebruik van houten pijlen

  • Houten pijlen kunnen breken. Controleer dus altijd je pijlen wanneer je ze uit het doel trekt en voor je er mee schiet. Je houten pijl moet ook goed afgesteld zijn op de kracht van je boog en je treklengte. Bekijk hiervoor het YouTube filmpje over de Archers paradox waar een schutter dit forceert door een pijl met een te slappe spine af te schieten. Youtube Link